گياهان خانواده لگومينوز نيتروژن مورد نياز خود را از طريق تثبيت بيولوژيك و طي همزيستي با باكتري هاي ريزبيوم تامين مي نمايند. بهره برداري اقتصادي از همزيستي ريزوبيوم - لگوم مستلزم تلقيح گياه ميزبان با جدايه هاي برتر ريزوبيومي و استفاده از كودهاي بيولوژيك مي باشد. اما قدرت رقابت كم جدايه هاي ريزبيومي تجاري با ريزوبيوم هاي بومي موجود در ريز و سفر از جمله موانعي است كه بهره برداري مناسب از كودهاي تجاري را محدود مي سازد. بر اين اساس پژوهش حاضر در جهت توليد مايه تلقيح حاوي جدايه هاي ريزوبيومي با قدرت رقابت گره سازي بالا در ريشه گياه يونجه صورت گرفت. با توجه به نقش ملانين در پايداري و قدرت رقايت ريزوبيوم ها توانايي توليد اين رنگدانه در جدايه ها بررسي گريد. همچنين از حضور ژن هاي موثر در رقايت ريزوبيوم ها از جمله ژن هاي nfe به عنوان معياري در جهت انتخاب جدايه هاي برتر استفاده شد. ناحيه ژني nfe توسط جفت آغازگر اختصاصي در شش درصد از جدايه هاي مورد بررسي تكثير گرديد و قدرت رقابت دو جدايه واجد ژن هاي nfe و All-8 و C81-4 در تلقيح توأمان با شش جدايه فاقد ژن هاي nfe بررسي شد. به منظور توليد مايه تلقيح باكتريايي جدايه هاي ريزبيومي منتخب در محيط كشت TY مايع رشد داده شدند. نتايج نشان داد كه حدود 95 درصد از گره هاي تشكيل شده در ريشه يونجه حاوي جدايه هاي nfe مثبت بودند. همچنين جدايه واجد ژن هاي nfe در تقابل با جمعيت ريزبيومي موجود در 11 نمونه خاك مربوط به مناطق غربي و مركزي ايران حدود 74/5 درصد از گره هاي يونجه را اشغال نموده و وزن خشك گياه را تا 92/5 درصد افزايش داد. جدايه هاي موجود در مايه تقليح توليد شده در اين پژوهش قادرند بر جمعيت ريزوبيومي موجود در خاك غلبه نموده و با گره سازي بالا نيتروژن مورد نياز گياه را تامين نمايند. بر اين اساس مايه تلقيح حاوي دو جدايه موثر ريزوبيومي C81-4 وA11-8 قابليت توليد انبوه و استفاده به عنوان كود بيولوژيك ريزوبيومي همزيست باگياه يونجه را دارا مي باشد.